We weten het nog als de dag van gisteren; onze eerste (gescande) foto afgedrukt op een inkjetprinter (HP Deskjet 550c, 1994). Het verschafte publicatiemogelijkheden voor de vrijetijdsfotograaf die laser- en matrixdesktopprinters toen niet konden bieden. We hebben dat printje van toen niet meer in ons archief, maar we kunnen ons nog wel de afzonderlijke inktpuntjes voor de geest halen. Het feit echter dat je thuis een kleurenfoto kon afdrukken, was destijds al voldoende voor een kippenvel-beleving. De kwaliteit deed er niet zo toe.
Er is de afgelopen twintig jaar op het gebied van inkjetprinters (apparatuur, inkt, papier, software) echter veel gebeurd en wat ons betreft zijn we weer op een punt gekomen, dat kwaliteit er eigenlijk niet meer zo toe doet. Deze ‘visie’ zal ongetwijfeld vraagtekens oproepen en we zullen dat aan de hand van de review van de PIXMA Pro 10 en PIXMA Pro 100 van Canon proberen te verduidelijken.
.
 |
 |
Kwaliteitsbeoordeling en de praktijk
Een afdruk van een foto wordt in veel gevallen in eerste instantie beoordeeld op de mate waarin detail op papier wordt gezet. Kleur en helderheid zijn op verschillende manieren te sturen, maar detail en nuances van kleurverloop zijn meestal rechtstreeks gekoppeld aan het aantal pixels van de foto en de afdruknauwkeurigheid van de printer. En dat zijn vaste waarden. Digitaal verscherpen lijkt daarin een rol te spelen, maar dat is toch een voornamelijk destructieve handeling. De beoordeling van de printkwaliteit op basis van detail was tien jaar geleden zeker valide en toen konden tussen printers zichtbare verschillen optreden. Met het stijgen van het aantal megapixels tot boven de 12 Mp en het toenemen van de afdruknauwkeurigheid tot meer dan 2400 dpi, is het detailonderscheid nagenoeg verdwenen. Je ziet het misschien nog als je met een microscoop een afdruk bestudeert, maar zeker vanaf kijkafstand is het menselijk oog de beperkende factor in de relatie tussen detailweergave en -waarneming. Twee jaar geleden betrapten we ons erop dat we prints van 45 bij 30 cm stonden te beoordelen op neuslengte afstand. En hoewel we natuurlijk stiekem nog wel eens van dichtbij kijken hoe een afdruk uit de printer komt, beoordelen we het detail nog alleen vanaf kijkafstand (en zien dan bij de huidige generatie printers zelden tot nooit meer verschil).
Verschil in afdrukkwaliteit die letterlijk meer in het oog springt is die op basis van kleuren en helderheid. Hierin hebben we gemerkt dat wanneer wordt gewerkt met originele supplies (papier en inkt van printermerk), dat de reproduceerbaarheid van die parameters steeds hoger wordt. Als we vanuit Windows verkenner direct een afdruk maken met behulp van de kleuromzetting door de driver van de printer, dan doet dit in kleur en helderheid niet onder voor een afdruk vanuit Photoshop, die we dan ook de kleuromzetting laten verzorgen. Vergeleken met een gekalibreerd beeldscherm zijn de kleuren van portretten, landschappen en natuuronderwerpen geheel volgens verwachting. De belangrijkste variabelen in de beleving van kleur (ook zwart-wit) en helderheid moeten dus niet gezocht worden in het technische vlak, maar meer in de afwerking van de print (inlijsten, soort glas, lamineren) en in de verlichting van de ruimte waar de afdruk wordt vertoond.
Inkt of pigment
In de inkjettechnologie wordt gewerkt met twee soorten inkt: ‘dye’ en pigment. Een ‘dye’-printer, zoals de PIXMA Pro 100, werkt met opgeloste kleurstof in een dragervloeistof. Een soort ecoline. De inkt wordt in kleine druppeltjes op het papier gezet en dringt via een beschermlaag door tot in een soort fixatielaag. Deze techniek is vooral geschikt voor glans en zijdeglans papier. Pigment-printers, zoals de PIXMA Pro 10 en Pro 1, werken met vaste kleurstof-deeltjes in een vloeistofdrager. Deze inkt is dus een soort ‘verf’ en blijft meer op het papier liggen, waarna de drager verdampt. De duurzaamheid van pigmentkleuren is hoger dan bij een dye-printer en de techniek excelleert vooral op fine-art, canvas en mat-papier. Voor glansafdrukken moet een pigmentprint ‘gecoat’ worden met een soort transparante vernis-inkt. Bij de PIXMA Pro 10 is dat de zogeheten Chroma Optimizer. |
Meer dan alleen afdrukkwaliteit
Hoe goed of slecht een printer is, wordt dus niet meer zozeer bepaald door zijn afdrukkwaliteit, maar meer door aspecten als mogelijkheden, bediening, aansturing, snelheid en prijs per afdruk en we zullen de PIXMA Pro 100 en Pro 10 op basis daarvan de revue laten passeren.
Mogelijkheden
Beide PIXMA’s kunnen afdrukken tot een formaat van 48,3 bij 33 cm (A3+) aflopend en je kunt er dus prima een expositieprint van 45 bij 30 cm op afdrukken. Er zijn veel papiersoorten (media) beschikbaar en alles tot een gewicht van 350 g/m2 of 0,6 mm wordt door de printers moeiteloos verwerkt. Standaardfotopapier is 260 tot 300 grams (=g/m2), dus er is nauwelijks een beperking in de keuze van media. Bijkomend pluspunt is dat met de Pro 100 en Pro 10 ook direct cd’s en dvd’s bedrukt kunnen worden. Het aanleveren van foto’s op cd/dvd aan klanten krijgt daarmee een enorme facelift en oogt veel professioneler dan een stickerlabel of een titelopschrift met viltstift.
De printers kunnen aangesloten worden via een usb-kabel, maar ook opgenomen worden in een netwerk (LAN en wifi). Tevens hebben ze een ingang voor Pictbridge-compatibele camera’s.
Bediening
Op de printers gebeurt er weinig op het gebied van bediening. Een aan/uit-knop, een knop voor papierdoorvoer en een wifi-knopje sieren de voorzijde en verder is er aan de achterzijde een standaardpapierlade en een handmatige invoer. De afdruk verschijnt aan de voorzijde en wordt ondersteund door een uitschuifbare klep.
De aansturing gebeurt dus vooral vanuit de driver, waarin alle bekende parameters aanwezig en in te stellen zijn. Daarin wordt ook overgeschakeld van kleur naar zwart-wit en van glans naar fine-art, zonder dat er op de printer iets omgezet of vervangen dient te worden. Ook het onderhoud van de printer (reiniging, uitlijning) gebeurt voornamelijk vanuit de driver. Je bent dus alleen bij de printer om papier aan te vullen of te wisselen en om cartridges te vervangen.
Aansturen
Afdrukken doen we bijna standaard vanuit Photoshop. Kleuromzetting door Photoshop of de driver levert nauwelijks verschil op bij gebruik van originele supplies. Canon levert nog allerlei handige programma’s en plug-ins mee om het afdrukken - ook vanuit Photoshop - nog eenvoudiger en beter te doen.
Omdat de printers draadloos in een netwerk kunnen worden gehangen, is de plaatsing van de printers heel flexibel. Het geeft de gebruiker bovendien de mogelijkheid om met de Canon EPP-app vanaf een mobiel apparaat (smartphone, tablet) af te drukken. Als een fotograaf in bijvoorbeeld Spanje zijn foto’s bewerkt en in de cloud zet, dan zou jij ze hier in Nederland binnen het netwerk van de printer direct vanaf je iPad kunnen afdrukken voor de opdrachtgever, zonder dat je daar een computer voor nodig hebt. (Note: de kleurruimte voor printen met Canon EPP moet sRGB zijn).
Snelheid
Als je op een avond een paar afdrukken maakt, dan is de snelheid van afdrukken niet echt relevant. Moet je echter snel meerdere exemplaren van een vergroting kunnen afleveren, dan is de afdruksnelheid wel degelijk een belangrijke factor. Canonprinters staan bekend om hun hoge snelheid zonder dat dit afbreuk doet aan de detailweergave. De PIXMA Pro 100 heeft nog geen vier minuten nodig om een aflopende A3-afdruk te genereren. Dat is behoorlijk snel en bovendien doet hij dit ook nog eens met weinig lawaai. De printer is fluisterstil. De PIXMA Pro 10 is de helft minder snel dan zijn broertje en doet acht minuten over een A3. Hij werkt daardoor nog stiller.
Prijs per afdruk
Afdrukken met een inkjetprinter heeft het stigma duur te zijn, omdat de originele supplies prijzig zijn. Voor kantoortoepassingen in kleur en voor grote aantallen kan dat met kleine consumentenprinters (A4) inderdaad het geval zijn. Wil je echter met hoge kleur-nauwkeurigheid en grote duurzaamheid foto’s op de allerbeste kwaliteit afdrukken, dan is de prijs per afdruk met deze PIXMA's heel acceptabel. Op basis van de prijs van papier, aantal cartridges en nominale verbruikscijfers kost een A3-print op de PIXMA Pro 100 gemiddeld €2,85 (1,50 papier / 1,35 inkt). Omdat de PIXMA Pro 10 twee cartridges meer heeft, kost een A3-afdruk op deze printer 15 eurocent meer, dus rond de drie euro (1,50 papier / 1,50 inkt). Laat dat eens doen bij een vaklab, dan zal dat niet veel goedkoper zijn. Integendeel. En dan zijn er vaak ook nog opstart- en verzendkosten en heb je te maken met een levertijd.
Afdrukkwaliteit
Hoewel we in bovenstaande gesteld hebben dat de afdrukkwaliteit tegenwoordig zodanig is dat ons oog de beperkend factor is om vanaf kijkafstand verschillen te kunnen zien, ben je natuurlijk wel benieuwd wat het onderscheid in kwaliteit is tussen de PIXMA Pro 100 en de PIXMA Pro 10.
Als we ons testbestand op beide printers afdrukken op A3 zijdeglans papier en we hangen ze naast elkaar aan de muur, dan zien we vanaf een meter met het blote oog geen verschil. Hoe goed we ook ons best doen. Kleuren, helderheid en glans zijn exact hetzelfde. Kijken we van heel dichtbij, dan zie je iets meer lokaal contrast bij de PIXMA Pro 10 en zou je zeggen dat ze meer detail weergeeft. Als je echter de A3 van de PIXMA Pro 100 iets zou verscherpen, dan is dat onderscheid verdwenen.
Drukken we af op hoogglanspapier dan laat de PIXMA Pro 100 zijn collega ruim achter zich. Ondanks dat de Pro 10 een Chroma Optimizer heeft, is de glans duidelijk minder dan van de PIXMA Pro 100. Door de hoge glans zijn ook de kleuren en het contrast van de afdruk uit de PIXMA Pro 100 meer aansprekend.
Vervangen we het glanspapier door mat of fine-art, dan ‘wint’ de PIXMA Pro 10 het van de Pro 100, hoewel deze laatste toch nog redelijk presteert. De pigment-inkt zorgt voor een hoge dichtheid en een fluwelen weergave. Dat komt vooral tot uiting bij zwart-witprints.
Zwart-wit afdrukken op beide printers levert neutrale resultaten op zonder kleurzweem. De Pro 100 levert dan weer de beste prestaties op glans en de Pro 10 op mat/fine-art.
Minderpuntjes
Als je in de printerdriver een fine-art papier kiest, zoals Museum Etching, dan wordt het afdrukgebied automatisch verkleind met drie centimeter marge. Dat het niet aflopend kan op dergelijk papier valt nog te begrijpen, maar drie centimeter is wel erg veel.
Deze printers presteren het best op origineel Canon-media. Dit is echt niet altijd eenvoudig verkrijgbaar in het formaat A3/A3+ en vraagt het nodige zoekwerk op internet. Canon heeft tegenwoordig wel een eigen online-store voor papier en inkt: klik hier. |
Conclusie
Als je thuis van je mooie foto’s ook mooie afdrukken wilt maken op expositiekwaliteit, dan zijn beide nieuwe PIXMA heel aantrekkelijke printers. Ze zijn mooi en degelijk uitgevoerd. Snel en stil, met veel mogelijkheden. Vooral de wifi-optie biedt nuttige nieuwe functionaliteit en samen met de Canon print-app, EPP (Android en iOS), kun je de printers heel flexibel aansturen.
Werk je weinig met mat/fine-art en vooral zijdeglans- en glanspapier, dan is de PIXMA Pro 100 de beste keus. Als je echter veel fine-art en matpapier gebruikt, dan is de PIXMA Pro 10 de betere printer. Ook zijdeglans komt er bij deze printer perfect uit, maar voor echte hoogglans is de Pro 10 minder geschikt.