Als je aan fotografie van landschap, architectuur en interieur denkt, dan denk je aan een camera met een volbeeldsensor met daarop een EF 16-35mm (of EF 17-40mm). Menig landschapsfotograaf (vrijetijd en pro) zal in zijn archief een uitgebreide collectie opnames hebben met bijvoorbeeld een EOS 5D mark II/III (of EOS 6D) en een EF 16-35mm f/4L IS (of f/2.8L I/II).
Met de komst in 2014 van de verrassend goede EF-S 10-18mm (review) en van de EOS 80D in 2016 met zijn grote dynamische bereik (klik hier), zou ook APS-C serieus zijn intrede kunnen doen in de wereld van landschaps-, architectuur- en interieurfotografie. Een korte vergelijking.
Specificaties
In deze groothoekvergelijking bekijken we twee combi’s: de EOS 5D mark III met een EF 16-35mm 4L IS en de EOS 80D met EF-S 10-18mm 3.5-5.6 IS. De EOS 5D mark III heeft een volbeeldsensor (36 bij 24mm) met 22 miljoen pixels (5760 x 3840), waarop een brandpunt van 16mm een horizontale beeldhoek heeft van 98°. De EOS 80D beschikt over een kleinere APS-C sensor (22,5 bij 15mm) met 24 miljoen pixels (6000 x 4000). Om dezelfde beeldhoek te hebben als f=16mm op een volbeeldcamera, moet het brandpunt op een dergelijke camera 10mm zijn (97°). Het quotiënt van deze brandpunten wordt ook wel de cropfactor van APS-C genoemd, zijnde 1,6x.
Met de genoemde brandpunten krijgt men met deze twee verschillende camera’s vanuit hetzelfde standpunt toch dezelfde grote beeldhoek en daarmee hetzelfde kader, wat de EOS 80D dus prima geschikt maakt voor landschaps-, architectuur- en interieurfotografie. Omdat hij ook meer pixels op de sensor heeft 24Mp vs 22 Mp, kan de EOS 80D theoretisch meer detail registreren dan zijn grote broer. In de praktijk is dit verschil echter te verwaarlozen. Wel significant is de grootte van de pixels. De oppervlakte van een APS-C is 2,5x zo klein als van een volbeeldsensor (338 mm2 vs 864 mm2) en omdat het aantal pixels ongeveer gelijk is, is de oppervlakte van de individuele pixels van een EOS 80D ook 2,5x zo klein. Deze kleine pixels vangen minder licht en het signaal moet bij hogere ISO’s meer versterkt worden, wat resulteert in meer ruis dan bij een EOS 5D mark III. Bij de genoemde onderwerpen wordt echter vaak bij lage ISO’s gewerkt (<400), zodat dit nadeel voor de EOS 80D grotendeels komt te vervallen.
De lenzen zijn ook geheel verschillend. De EF 16-35mm 4L IS is een echt L-objectief, dus duurzame materialen en degelijke afgewerkt. De EF-S 10-18mm 3.5-5.6 IS uiterlijk echt het kleine broertje van de EF 16-35mm en hoewel de uitvoering prima geschikt is voor normaal gebruik, moeten ruwe terrein- en weersomstandigheden vermeden worden, want de lens is toch redelijk fragiel en niet stof- en spatwaterdicht. De respectievelijke filtermaten zijn 77mm en 67mm en dat is beide heel standaard, zodat er een grote keuze aan betaalbare filters (polarisatie, grijsverloop en ND) beschikbaar is voor deze twee lenzen.
Beide lenzen zijn niet echt lichtsterk, maar bij de drie genoemde onderwerpen wordt toch meestal met kleinere diafragma’s gewerkt tussen f/8 en f/16.
Voor de creatieve groothoekfotografen is het van belang dat de vergrotingsfactor van de EF-S 10-18mm op de EOS 80D groter is dan van de EF 16-35mm op de EOS 5D mark III en je dus meer kunt spelen met een close-up op de voorgrond en de context van de achtergrond.
Scherptediepte
De beeldhoek van f=16mm op een volbeeldcamera en van f=10mm op een APS-C is gelijk en bijna 100°. Er is echter wel een verschil in scherptediepte. Werk je bij 10mm op de EOS 80D met een diafragma van f/8 dan is de lensopening 1,25mm (10/8). Gebruik je f/8 bij 16mm op een EOS 5D mark III, dan is de lensopening 2mm (16/8) en is de scherptediepte dus kleiner. Je moet daarom bij de EOS 5D mark III tot f/13 diafragmeren om dezelfde scherptediepte te krijgen als bij f/8 op een EOS 80D. Dat is een verschil van 1 1/3 stop en die kun je bij de EOS 80D gebruiken voor kortere sluitertijden of lagere ISO’s. |
Gebruik
Als je met de EOS 5D mark III met de EF 16-35mm 4L IS op pad gaat of met de EOS 80D met EF-S 10-18, dan is dat een heel verschil. De APS-C combi is veel compacter en lichter en weegt maar liefst 0,7kg minder dan de EOS 5D mark III-combinatie (1kg vs 1,7kg). Dat gewichtsverschil is in de praktijk echter niet zo relevant, omdat je bij landschaps-, architectuur- en interieurfotografie vaak vanaf statief werkt. De instellingen van de camera’s zijn nagenoeg identiek, maar het touchscreen van de EOS 80D kan in sommige gevallen sneller werken (menu’s, terugkijken/inzoomen, scherpstellen). Bij lagere standpunten is het tevens handig dat het een kantel-draaischerm is. Beide opties ontbreken bij de EOS 5D mark III. Deze camera heeft bovendien geen ingebouwde bulb- en intervaltimers (long exposure en time lapse), zoals die bij de EOS 80D wel beschikbaar zijn en de EOS 5D mark III behoeft dus een speciale afstandbediening voor die doeleinden.
De EOS 80D beschikt verder over wifi en kan direct met de gratis app Camera Connect contact maken met een telefoon of tablet. Die kunnen dan eenvoudig dienen als afstandsbediening met live view en als basis om foto’s direct te delen. Bij de EOS 5D mark III heb je een aparte wifi-adapter nodig. Of je van eventuele draadloze functies bij deze camera’s gebruikt zult maken is heel persoonlijk en hangt ook van de situatie af, maar soms kan het toch heel handig zijn.
GPS
Zowel de EOS 80D als de EOS 5D mark III beschikken niet over ingebouwde GPS. Voor de landschapsfotograaf kan dat een gemis zijn. Ze kunnen echter wel prima werken met de GP-E2 module van Canon (klik hier). Wil je wel GPS in de camera hebben, dan is de EOS 6D de aangewezen camera. |
Lenskwaliteit
De kwaliteit van foto wordt enerzijds natuurlijk bepaald door de kwaliteit van de sensor, maar ook voor een groot deel door de kwaliteit van de lens. Op papier (MFT-diagram) geven de EF 16-35mm 4L IS en de EF-S 10-18mm 3.5-5.6 IS elkaar niet veel toe en dat kun je zien als je naar de scherpte van testopnamen kijkt. Die is nagenoeg gelijk.
De kwaliteit van een lens wordt echter niet alleen bepaald door de scherpte. Ook het contrast is van belang en die is bij de EF 16-35mm duidelijk hoger, waardoor de foto’s scherper ogen. Ook heeft deze L-lens minder last van chromatische aberratie (CA), vignettering en lensspiegeling dan zijn EF-S broertje. De vervorming is ongeveer gelijk. Al deze beeldfouten lijken tegenwoordig geen probleem meer, want met een paar klikken in Photoshop verdwijnen ze al sneeuw voor de zon. Maar correctie van sterke CA laat de kleurrandjes dan misschien wel verdwijnen, maar het resultaat is een vage lijn, waarin detail en contrast ontbreken. Voorkomen van lensfouten is duidelijk beter dan genezen en de EF 16-35mm 4L IS heeft daarom duidelijk de voorkeur.
Beeldkwaliteit
Uiteindelijk draait het bij landschaps-, architectuur- en interieurfotografie vooral om de beeldkwaliteit. Hoe steekt de foto technisch in elkaar? En als je de praktijkfoto’s van de EOS 5D mark III-combi vergelijkt met die van de EOS 80D-set, dan zien we een tweeledig resultaat. De EOS 5D mark III heeft het voordeel van de uitstekende lens en scherpte, kleur en contrast zijn beter dan bij de EOS 80D, die het moet doen met de mindere kwaliteit van de EF-S 10-18mm. Gebruiken we dezelfde lens op beide camera’s, ook dan heeft de EOS 5D mark III toch ‘the egde’ als het gaat om scherpte, ondanks zijn lagere resolutie. Waarop de volbeeld het ook wint, is op het punt van ruis bij ISO 100. Nu zul je denken dat ruis bij beide camera’s bij een dergelijk lage ISO nagenoeg afwezig moet zijn, maar als je naar de blauwe lucht van een landschap kijkt, dan is die bij de EOS 5D mark III smetteloos en bij de EOS 80D zien we een heel klein korreltje. Geenszins storend, maar het is er wel. De EOS 5D mark III levert dus een schoner beeld bij lage ISO’s dan zijn APS-C broer.
Tot dusver is het een ongelijke strijd. De EOS 5D mark III heeft met een EF 16-35mm 4L een betere lens en de sensor zorgt voor een scherper en schoner beeld dan bij de EOS 80D-combi. De verschillen zijn klein, maar op 100% in Photoshop wel zichtbaar. Met deze constatering gooit de EOS 80D echter zijn troef op tafel en dat is de erg goede ‘shadow recovery’ van zijn sensor oftewel de mogelijkheid om redelijk ruisvrij de donkere partijen in een contrastrijk onderwerp met drie stops te verhelderen. Als je dat bij de EOS 5D mark III doet, dan ontstaat er een ‘soep’ van korrelruis, kleurruis en banding, waarbij de kleuren sterk gemuteerd zijn. Deze ‘shadow recovery’ komt de landschaps-, architectuur- en interieurfotograaf goed van pas, want in veel contrastrijke gevallen kun je nu zonder een grijsverloopfilter of een belichtingstrapje werken en via RAW en Lightroom toch nog een kwalitatief goed beeld produceren. Dat bespaart tijd tijdens opname en ontwikkelen en je hebt geen last van ‘ghosting’ afkomstig van bewegende onderdelen tijdens het maken van een trapje. Klik op onderstaande animatie voor 'shadow recovery' van EOS 80D op YouTube.
Heb je dus met hoog contrast te maken, dan is de EOS 80D duidelijk de betere camera om in één beeld hooglichten en schaduw in balans te brengen, mits het publicatieformaat niet te groot wordt (>60x40cm). Voor alles wat kleiner is of beeldvullend op 4K is de ruis in opgetrokken schaduwpartijen van de EOS 80D geen enkel probleem en dus geschikt voor het merendeel van de vrijetijdsfotografen. Lever je echter aan voor large format print (A2 en groter) of bied je foto’s aan via een stockbureau, dan volstaat deze kwaliteit niet en zul je als vanouds moeten werken met filters en belichtingsmontages, want de ‘HDR’-kwaliteit van meerdere RAW-beelden levert smetteloze schaduwpartijen en hooglichten op. Een trapje maken is in het veld even wat meer werk en geeft soms ook 'ghosting'-problemen, maar het eindresultaat is (nog) niet door bewerking van een enkel RAW-beeld te evenaren.
Samenvatting
Publiceer je niet groter dan A2 of alleen beeldvullend op een beeldscherm (tot 4K) dan is de EOS 80D met de EF-S 10-18mm een fantastische combi om landschappen, architectuur en interieurs te fotograferen. De set is niet duur en is compact en licht. De EOS 80D kan in één RAW-beeld prima overweg met hoog contrast en heeft bovendien veel handige opties: wifi, bulb- en intervaltimer, kantel-draaischerm, touchscreen en anti-knipper. Bovendien zorgt de Dual Pixel technologie voor snelle en accurate scherpstelling tijdens Live view (en video). Verder is het ook voor andere onderwerpen een all-round camera en mogen we natuurlijk zijn videokwaliteiten niet vergeten. Prachtig gereedschap.
Moeten je landschaps-, architectuur- en interieurfoto’s echter vlekkeloos zijn, omdat je zelf de lat hoog legt of je opdrachtgever of het publicatieformaat veeleisend zijn, dan zul je toch aan de slag moeten met diverse vormen van beeldmontage en dan is de EOS 5D mark III (of EOS 6D) en EF 16-35mm f/4L IS momenteel de betere keuze.
Lensvergelijking op The Digital Picture EF-S 10-18mm (bij f/8) en EF 16-35mm (bij f/13): klik hier.