Ruis en daarmee ruisreductie (NR) zijn al sinds het begin van digitale fotografie een belangrijk aspect in de beoordeling van de beeldkwaliteit van foto’s. Met het toenemen van het aantal pixels (meer ruis) en de verbeterde algoritmes van ruisreductie (o.a. Ai) wil ik in dit artikel kijken naar hoe je ruis kunt reduceren op je EOS-camera (JPEG) en met DPP (RAW). Tot slot ook een eenvoudige vergelijking tussen ruisreductie in DPP, in ACR/LRC van Adobe en met Topaz Denoise.
JPEG: EOS en DPP
Als je in JPEG fotografeert, dan regel je de ruisreductie op je EOS met de menu-optie Hoge ISO-ruisreductie. Je hebt daar de keuze tussen OFF, Zwak, Standaard en Sterk. De kracht van ruisreductie in elk van die vier standen is afhankelijk van de hoogte van de ISO. Je kunt in de JPEG echter niet zien hoe hoog de getalsmatige reductie is geweest in de betreffende stand.
Als je in RAW fotografeert bij een van de vier standen van de menu-optie Hoge ISO-ruisreductie, en je opent dat RAW-bestand in DPP (Digital Photo Professional), dan kun je in de tab Adjust Image Detail wel de daadwerkelijke waarde zien van de ruisreductie, gesplitst in NR-Luminantie (NR-L, Helderheidsruis) en in NR-Chroma (NR-C, Kleurruis). Beide vormen van ruisreductie hebben in DPP een bereik van 0 tot 20.
JPEG-DPP-RAW
In DPP kun je de RAW-bestanden uit je EOS-camera bewerken en omzetten naar TIFF/JPG/HEIF. DPP is daarin een bijzondere app, omdat het de enige RAW-converter is die ALLE instellingen van de camera ziet en toepast. Als je een CR2/CR3-bestand opent in DPP, géén aanpassingen doet en zo opslaat als hoogste kwaliteit JPEG, dan is deze foto 100% hetzelfde in helderheid, contrast, kleur en scherpte als de overeenkomstige JPEG-foto direct uit de camera. |
Om de stand van de menu-optie Hoge ISO-ruisreductie op je EOS te koppelen aan de waarden van NR-L en NR-C in DPP heb ik met de EOS R7 bij ISO 100, ISO 800 en ISO 3200 steeds vier RAW-opnamen gemaakt met respectievelijk de Hoge ISO-ruisreductie op OFF, op Zwak, op Standaard en op Sterk. De resultaten daarvan vind je in onderstaande tabel.
Een korte evaluatie. Eerst maar eens bij ISO 3200, een hoge ISO. Je ziet dan bij NR-Sterk dat de waarde in DPP 13.5 | 13.5 is en dat dat bij NR-Zwak minder is, zijnde 11.3 | 10.5. Logisch, want bij een zwakkere ruisreductie horen lagere waarden. Interessant is echter om te zien dat bij NR-OFF op je camera er bij ISO 3200 tóch nog ruisreductie wordt toegepast op de JPEG’s en wel 10.6 | 10.4. Dat is ruim 50% van de maximale ruisreductie die mogelijk is in DPP! Dat is toch niet wat je verwacht wanneer je NR-OFF hebt ingesteld en er eigenlijk geen enkele vorm van ruisreductie op de JPEG-bestanden zou moeten plaatsvinden.
Kijken we bij NR-Standaard op je EOS bij verschillende ISO’s naar de waarden van de ruisreductie in DPP, dan zien je dat de kracht van NR-Standaard afneemt bij lagere ISO’s. Ook logisch. Bij ISO 3200 is de standaardreductie 11.5 | 11.5, aflopend naar 8 | 8 bij ISO 800 en naar 2 | 2 bij ISO 100. Dat laatste is bijzonder, want dat betekent dat wanneer je je camera bij Hoge ISO-ruisreductie op Standaard hebt staan, de JPEG-foto’s bij ISO 100 toch nog een zekere mate van ruisreductie ondergaan, wat toch enigszins ten koste gaat van de scherpte. De enige keer dat er in je EOS-camera echt helemaal geen ruisreductie op JPEG’s wordt toegepast, is bij ISO 100 én NR-OFF.
RAW: DPP en Lightroom Classic
Wat is de relevantie van de Hoge ISO-ruisreductie op je EOS als je in RAW fotografeert?
DPP ‘ziet’ dus de standen OFF, Zwak, Standaard en Sterk op de camera en stelt dienovereenkomstige waarden in bij NR-L en NR-C. Deze waarden kun je naar eigen believen aanpassen en wil je een ‘schone’ foto zonder ruisreductie, zet dan de waarde van NR-Luminantie op NUL en die van NR-Chroma op een waarde tussen 1 en 5. Als je NR-C op NUL zou zetten dan krijg je behalve de ‘peper-en-zout’-korreltjes (Luminantie ruis) ook ‘vieze’ kleurpixels (Kleurruis). Als je een dergelijke foto zonder ruisreductie-artefacten vanuit DPP exporteert als TIFF, dan heb je ook geen compressiefouten in de foto, dus maximale scherpte. De aanwezige ruis kun je vervolgens selectief (lagen in Photoshop) met gespecialiseerde ruisreductie-software behandelen.
Gebruik je Lightroom Classic als RAW-converter, dan negeert deze software de instellingen van ruisreductie op de camera. Kijk je in het deelvenster Details in de module, dan zie je dat NR-Luminantie op 0% staat en de NR-Chroma op 25%. Je ziet in Lightroom Classic dan dezelfde hoeveelheid ruis als in DPP met de eigen aangepaste instellingen (NR-L=0, NR-C= 1-5). Wil je in Lightroom Classic dezelfde ‘schone’ foto, exporteer dan net als in DPP naar TIFF en bewerk dit bestand selectief met ruisreductie.
Schone foto
Een ‘schone’ foto is een RAW-opname waarop géén NR-Luminantie op toegepast is, die niét extra verscherpt is en die geëxporteerd wordt als TIFF of PNG zónder compressie-fouten. Als je een JPEG bij hoge ISO direct uit de camera haalt, dan is er namelijk áltijd ruisreductie toegepast, zijn de ‘fouten’ hierdoor áltijd verscherpt én worden al deze ‘vervuilingen’ bovendien nog versterkt door aberraties ten gevolge van de JPEG-compressie. Hierbij is geen enkele behandeling selectief geweest, dus heeft de hele foto ‘er onder te lijden’. En hoewel alle onvolkomenheden in dit JPEG-traject zich op pixelniveau afspelen en misschien slechts zichtbaar op 100%, is het toch een aspect om rekening mee te houden als je de maximale beeldkwaliteit wenst en zelf selectief ruis wilt verwijderen of selectief wilt verscherpen. |
Vergelijking EOS/DPP-LRC-TOPAZ
Er worden veel vergelijkende ruistests gedaan en gepubliceerd op internet. In dit artikel wil ik drie praktische voorbeelden vergelijken:
1. Een JPEG direct uit de camera met NR Standaard (=JPEG via RAW en DPP)
2. RAW behandeld met Ai-ruisvermindering in LRC en geëxporteerd als hoogste kwaliteit JPEG
3. JPEG ontstaan via RAW direct uit LRC (=DPP zonder NR-L) behandeld met Topaz Denoise
Genoemde JPEG’s kun je hier downloaden om ze op 100% op je eigen computer te zien en te kunnen bepalen welke jouw voorkeur heeft. Natuurlijk heb ik dit ook gedaan, maar ik heb ook een beoordeling gedaan van drie afdrukken van 30 bij 20cm (A4, 580 dpi), een meer praktische benadering van ruis en scherpte. En hoewel je op je scherm op 100% echt wel verschillen zit, vooral om letters en in effen vlakken, zijn de drie prints nagenoeg identiek. Met het blote oog met mijn neus op het papier zie ik geen relevante verschillen. Met een vergrootglas geef ik de voorkeur aan de JPEG direct uit de camera, gevolgd door het beeld uit Lightroom Classic met Ai-ruisvermindering en als derde de ‘schone’ TIFF bewerkt met Topaz Denoise (opgeslagen als JPEG). Maar dan nog zijn het neuslengtes en zal het voor andere onderwerpen misschien weer omgekeerd zijn.
Zelf doen
Wil je zelf in DPP of LRC stoeien met een CR3-bestand van een foto bij ISO 3200 uit een EOS R7, dan kun je die hier downloaden. Ik hoor graag je bevindingen. |
Samenvatting
Hoe hoger de ISO, hoe meer ruis. En hoe hoger de ruisreductie, des te meer detail verloren gaat. Als je met je EOS-camera in JPEG fotografeert, dan zou ik met bovenstaande bevindingen willen adviseren om de menu-optie Hoge ISO-ruisreductie op OFF te zetten. Bij lage ISO’s heb je dan het minste detailverlies, terwijl er bij hoge ISO’s blijkbaar toch nog redelijk veel ruisreductie plaatsvindt. Zou je soms nog een korreltje teveel zien, dan kun je met externe ruis-software (Topaz, DxO) nog gecontroleerd extra ruis kunnen verwijderen. Probeer ruisreductie altijd op ‘schone’ foto’s te doen. Bij voorkeur aan het begin van je workflow en dan ook nog selectief. Een effen onscherpe achtergrond vraagt een andere aanpak dan een gedetailleerd vederdek van een vogel.
Lees in het kader van ruisverwijdering ook het artikel 'Regel van 1/4'.
 |