EOS Extra | Automatisch scherpsteltrapje

door Pieter Dhaeze op donderdag 17 september 2020

In een eerder artikel hebben we het onderwerp Focus Stack al ter kennismaking behandeld (klik hier). Hoewel toepassing van deze techniek de beperking heeft dat het onderwerp tijdens de serie-opname niet mag bewegen, heeft het toch grote voordelen. Je kunt uiteindelijk een onbeperkte scherptediepte monteren en daarbij tevens lange sluitertijden, hoge ISO’s en zeer kleine diafragma’s (diffractie) vermijden. Met een goede focus stack montage kun je tot een ongekend hoge scherptekwaliteit komen.

Voor elke stack-montage heb je een goed genomen serie opnames nodig die met voldoende stappen en stapgrootte de gewenste diepte van het onderwerp bestrijkt. Dat kun je handmatig vanaf statief doen, maar met camera’s als de EOS RP, EOS R6 en EOS R5 kan dat ook automatisch. Onder sommige omstandigheden kun je dat zelfs uit de hand.

Resultaat-stack-eos-r6-klein

Automatisch scherpsteltrapje
Op een EOS R6, EOS R5 en EOS RP kun je automatisch een scherpsteltrapje maken. Deze optie heet op de genoemde camera Scherpstel Bracketing (Depth Bracketing). In dit opnamemenu (Rood) kun je deze optie inschakelen, het aantal stappen opgeven (2-999), de stapgrootte aangeven (1-10) en eventueel Belichtingsegalisatie inschakelen. Hoe je dan een scherpsteltrapje maakt, wijst zichzelf of kun je zien in onderstaande clip.

Stack-spin-youtube

menu-scherpsteltrapje

Een onzekere factor in de instellingen van een automatisch focustrapje is de keuze van de stapgrootte en het aantal stappen. Het zal duidelijk zijn dat een kleine stapgrootte met een groot aantal stappen heel nauwkeurig de diepte beschrijft, maar je weet niet of de totale diepte groot genoeg is om de dikte van het onderwerp geheel te overbruggen. Je kunt het niet (eenvoudig) uitrekenen en er is ook geen tabel in de handleiding beschikbaar. Het spreekt voor zich dat de scherptediepte (DOF) van een enkele opname de bepalende factor is en we weten dat bij scherptediepte drie parameters van belang zijn: brandpunt van de lens, het werkdiafragma en de voorwerpsafstand. Hoe langer het brandpunt, hoe groter het diafragma en hoe korter de voorwerpsafstand, des te kleiner de DOF.

Focus Stack montage
Om een serie foto’s met een verschillend scherpstelpunt te monteren tot een Focus Stack, heb je software nodig. Helicon Focus is een heel bekend en goed programma (klik
hier) en een goed alternatief is montage in Photoshop (klik hier). Ook Digital Photo Professional kent de optie Depth Compositing, maar dat is erg traag en uiteindelijk ook niet 100% nauwkeurig.
dpp-stack

We hebben enkele testjes gedaan met een liniaal als onderwerp, waarbij we het brandpunt, het diafragma en de voorwerpsafstand hebben gewijzigd. De resultaten van de totale focusdiepte zie je in de onderstaande tabel en zijn qua relatief verband niet verrassend. Sta je met een macrolens dicht op het onderwerp, dan moet je bij f/2.8 een kleine stapgrootte kiezen met veel stapjes om ca. 10 mm als focusdiepte te krijgen. Neem je meer afstand met een lens met een korter brandpunt (50mm) dan kom je met hetzelfde aantal stappen en dezelfde stapdiepte tot een focusdiepte van een halve meter. Beknibbel niet op het aantal stappen en bij macro ook niet op de stapgrootte. Je kunt na de serie-opname de eerste en laatste foto bekijken om te zien of de gewenste diepte overbrugd is. Zorg ook dat de totale diepte niet te groot is. Gebruik dan niet de hele opnamereeks voor de uiteindelijke montage.

Tabel-focusdiepte

Samenvatting
Het maken van een scherpsteltrapje is met de komst van spiegelloze camera’s als de EOS RP, EOS R6 en EOS R5 veel handiger geworden. Je bestrijkt eenvoudig en nauwkeurig meer focuspunten en omdat het zo snel gebeurt (> 10 fps), is een kleine beweging van camera of onderwerp niet meteen noodlottig. Je zou zelfs kunnen proberen focustrapjes uit de hand te nemen.

Inloggen

Wachtwoord of loginnaam vergeten? Klik hier
Als je nog geen GRATIS persoonlijk account hebt op EOSZINE dan kun je deze hier aanmaken. Met dit account kun je o.a. de nieuwsbrief en het gratis digitale magazine ontvangen.