Als je op reportage bent, dan ben je door de optische oogzoeker (OVF) van je spiegelreflex (DSLR) gewend om de wereld om je heen in kleur te zien. Standaard is dat ook het geval als je door de elektronische zoeker (EVF) van een spiegelloze camera (MILC) kijkt. Maar stel dat je je onderwerp door de oogzoeker vooraf al meteen in zwart-wit wil zien? Kan dat dan?
LCD en EVF
Bij een OVF van een DSLR is het niet mogelijk om je onderwerp direct in zwart-wit te zien. Wil je een DSLR dan toch gebruiken om direct in zwart-wit te fotograferen, zet de beeldstijl dan op Monochroom en schakel over naar Live view om het lcd-scherm als monochroomzoeker te gaan gebruiken. Op zich een prima methode, vooral bij filmen, maar met een camera op gebogen armlengte foto’s maken tijdens een reportage is niet erg stabiel.
De beleving van het zwart-wit wordt veel intenser wanneer je de oogzoeker wél zou kunnen gebruiken en dat kan met een spiegelloze camera in het EOS R- en M-systeem. Als je dan de beeldstijl op Monochroom zet, zie je in het kader van de EVF al meteen een zwart-wit beeld. Dus met je camera aan je oog, zonder afleiding van de omgeving. Een prachtige gewaarwording als je het monochroom-karakter van het onderwerp al direct voor het maken van de foto zelf wil beleven. Het helpt je dan om de kadrering, belichting en contrast al direct zoveel mogelijk af te stemmen op de sfeer die je wilt bereiken met zwart-wit. Want de beeldstijl Monochroom kun je namelijk ook nog aanpassen in contrast en scherpte en tevens zijn diverse Filtereffecten (Rood, Geel, Groen, Oranje) digitaal te activeren en zelfs Toningeffecten als Sepia, Paars, Groen en Blauw. Probeer het eens. Je zult verrast zijn door de beleving van zwart-wit in de oogzoeker (EVF) van je camera (MILC).
RAW
Het monochroom beeld dat je ziet in de EVF is een weergave van het resultaat van de instellingen van belichting, witbalans en beeldstijl en komt overeen met de JPEG-foto die je ermee zou maken. Op zich is JPEG prima, maar als je de camera op RAW zet, dan krijg je veel meer marge in de nabewerking én heb je bovendien nog een kleurenversie van je zwart-witfoto’s. RAW is namelijk ALTIJD in kleur.
Filmen
Als je filmt met je EOS, dan worden met een snelheid van 25 beeldjes per seconde kleine JPEG-foto’s achter elkaar gezet tot bewegend beeld. Staat de camera op Monochroom, dan film je dus in zwart-wit en ben je daarmee alle kleurinformatie kwijt. Dus wil je een zwart-witfilm maken, neem dan op in kleur en doe de omzetting in de video-editor. |
Als je die RAW’s gaat bewerken, dan is er wel een groot verschil tussen het werken met Digital Photo Professional 4 van Canon of met RAW-converters van derden, zoals Lightroom Classic van Adobe.
• DPP4
Als je een RAW-bestand met beeldstijl Monochroom opent in DPP 4 (serie over DPP), dan zie je hetzelfde zwart-wit beeld als op je camera. DPP herkent namelijk de beeldstijl Monochroom. Het leuke van DPP is dat je zelfs heel eenvoudig de beeldstijl-instellingen kunt veranderen. Dus een ander Filtereffect of een ander Toningeffect. Je kunt in DPP ook weer eenvoudig een kleurenversie maken, door de beeldstijl op Standaard te zetten.
• Lightroom Classic
Elke andere RAW-converter dan DPP herkent de beeldstijl Monochroom (of enig andere) van de camera NIET. Ook niet in Lightroom Classic. Als je de zwart-wit RAW-bestanden importeert, dan zie je bij het importvenster zwart-witten en misschien ook nog wel in de Bibliotheek na het importeren, maar op het moment dat je ze gaat bewerken in de module Ontwikkelen, worden ze kleur. Druk dan op de sneltoets V en je krijgt een monochroom-versie van de RAW-opname. Daarbij worden de detailinstellingen van de beeldstijl op de camera echter niet herkent en je zult dus zelf contrast, filter en toning aan moeten passen.
Adobe Camera Matching
Heb je een EOS-camera van vóór EOS RP, feb. 2019 of een EOS R5/R6/R3/1DX3 dan heeft Adobe daarvan Camera Matching-profielen gemaakt, dan zal het zo zijn dat het profiel Camera Standard Z-W wordt gebruikt en je dus in de module Ontwikkelen wel monochroom blijft zien, hoewel de detail-instellingen van de beeldstijl op de camera niet herkend zullen worden. Ook kun je met de keuze van een ander profiel (of de sneltoets V) weer gewoon terugkeren naar de kleurenversie. |
Samenvatting
Met de komst van digitale camera’s en daarmee het verdwijnen van het ‘zwart-witrolletje’, leek het ‘zwart-wit’-tijdperk ten einde. Niets is echter minder waar. Met de juiste instellingen (RAW, beeldstijl Monochroom), de juiste RAW-bewerkingen (klik hier) en met een pigment fotoprinter (imagePROGRAF PRO-300, klik hier) op fine art-papier zijn we als ‘zwart-wit’-fotografen anno 2021 juist extra verwend en hoeven zwart-witfoto’s zeker niet ‘kleurloos’ te zijn 😉.