Laatst waren we bezig met een focustest met de PowerShot G1X mark III en het viel op dat het kader bij het verplaatsen van het scherpstelpunt NIET veranderde. Nu horen we je denken “gebeurt dat anders wel dan?” Het antwoord daarop is ja en de oorzaak is ‘Focus Breathing’ (Scherpstel ademhaling?).
‘Focus Breathing’
Als je bij een bepaald brandpunt van een (zoom)lens op twee verschillende afstanden van de camera scherpstelt, dan verandert de beeldhoek. Hoe dichterbij je scherpstelt, des te groter de beeldhoek, hoe meer je ziet dus. Alsof je bij een iets kleiner brandpunt gewerkt hebt.
Specificaties Als je in de specificaties van een lens kijkt, dan zie je bij de beeldhoek één enkele waarde staan. Dit is de beeldhoek bij scherpstelling op oneindig. Als je dichterbij scherpgesteld hebt, dan is de kans reëel dat de beeldhoek groter is. |
Probleem?
De verschillen in beeldhoek bij gewijzigd scherpstelpunt (= mate van focus breathing) variëren per (zoom)lens en per scherpstelafstand en zijn over het algemeen niet echt heel groot. Waarschijnlijk heb je het zelf nog niet eerder opgemerkt. Is het dan een probleem? Voor veel onderwerpen niet, maar als je gaat focus stacken, dan moet Photoshop de opnamen allemaal een beetje schalen om te zorgen dat het onderwerp op alle deelfoto’s precies even groot is. In de uiteindelijke stack is het ‘probleem’ dus netjes onzichtbaar gemaakt.
Focus breathing kan wel een storend fenomeen zijn als je aan het filmen bent en met een zogeheten focus pull een interview van twee mensen in beeld brengt. Steeds als je van de ene naar de andere persoon scherpstelt, zal het kader groter en kleiner worden. Als je dat opmerkt is dat vreemd en lijkt het inderdaad op ademen.
Hieronder zie je een voorbeeld van focus breathing bij een EF-S 18-135mm STM bij 45mm (=72mm eq.) en het afwezig zijn van dit fenomeen bij de PowerShot G1X mark III ook bij 45mm (=72mm eq.).
Focus breathing bij EF-S 18-135mm @ 45mm
|
|
Geen focus breathing bij G1X mark III @ 45mm
|
|
Cine-lens Aangezien focus breathing bij filmen ongewenst is, zijn speciale, zogeheten cine-lenzen ontwikkeld. Deze hebben bij elk scherpstelpunt exact hetzelfde kader. Omdat dit mechanisch een redelijk complex ontwerp vereist, zijn dergelijke lenzen een behoorlijk stuk duurder dan fotolenzen. |
Samenvatting
Soms zijn er ‘lensfouten’ waar je als fotograaf geen weet van hebt of van hoeft te hebben. Focus breathing is er daar één van. Hopelijk heeft bovenstaande voldoende duidelijk gemaakt, dat wanneer een dergelijke situatie zich voordoet, je er meteen een passend antwoord op hebt.