Als je fotografeert met een EOS R-camera met een APS-C sensor en dan met name de high-end EOS R7, dan heb je voor reportagewerk waarschijnlijk behoefte aan een lichtsterke (f/2.8) standaardzoomlens. Je kunt dan de ISO’s laag houden – dus minder ruis – en je kunt meer spelen met de scherptediepte. Twee aspecten die bij een APS-C camera ‘beperkend’ kunnen zijn.

Op dit moment (eind 2023) ontbreekt zo’n lichtsterke lens echter in het segment RF-S lenzen. De RF-S 18-45mm loopt van f/4.5 tot f/6.3 en de RF-S 18-150mm van f/3.5 tot f/6.3 (review). Dus met een lens met f/2.8 als maximaal diafragma over het hele zoombereik zou je dus in veel gevallen 2 stops voordeel hebben in ISO of sluitertijd en krijg je krijg (veel) kleinere scherptedieptes. Tijd dus om eens naar de ‘vergeten’ lens uit 2006 te kijken, de EF-S 17-55mm f/2.8 IS USM (review). Ik ben er mee op pad geweest, nadat ik al eerder tijdens mijn vakantie met de RF-S 18-150mm f/3.5 tot f/6.3 IS STM heb rondgelopen. Mijn ervaringen met beide lenzen.

Fysieke eigenschappen
• Formaat en gewicht
RF-S 18-150mm en EF-S 17-55mm zijn als ‘David en Goliath’. Het formaat van de RF-S 18-150mm profiteert maximaal van het spiegelloze APS-C systeem. De lens zit kort op de sensor en de beeldcirkel hoeft slechts de diagonaal van de sensor als diameter te hebben. Het is dus een heel compacte lens voor zijn ruim 8x zoombereik. Omdat de lens bovendien niet lichtsterk is, kan de diameter van de glazen lenselementen relatief klein blijven en de lens is dus ook niet zwaar. Dit allemaal in tegenstelling tot de EF-S 17-55mm die door zijn ontwerp voor een spiegelreflexcamera (grotere afstand tot sensor) én door zijn hoge lichtsterkte ‘groot en zwaar’ is. En omdat je hem op een spiegelloze camera wilt gebruiken, komt daar de dikte en gewicht van de benodigde adapter nog bij. Enkele gewichten EOS R7: 617g, EF-S 17-55mm: 656+110=766g, RF-S 18-150mm: 306g. Onderstaande afbeelding spreekt boekdelen. De filtermaat van de EF-S 17-55mm is 77mm, zoals veel L-lenzen. Die van de RF-S 18-150mm is 55mm, dus kleinere en voordeliger filters.

• Ergonomie en bediening
Wanneer gewicht en formaat het belangrijkste zijn omdat je lichtbepakt moet zijn, dan zal het zal duidelijk zijn dat de RF-S 18-150mm duidelijk de voorkeur heeft. Ik heb er tijdens vakantie mee gewandeld en de camera was zelden tot last. Gebruik je je EOS R7 echter voor meer dan alleen reizen en vakanties, dan komt de EF-S 17-55mm weer in beeld. Want hoewel hij veel groter en zwaarder is dan zijn kleine broertje, is de lens prima in balans met de body van de EOS R7 en heeft ie ook een goede grip voor je linkerhand. Samen met het totale gewicht van camera en lens (bijna 1400 gram), geeft dat een lekker stabiel gevoel zonder dat het zwaar wordt.

Fijn is bovendien dat de EF-S 17-55mm fysieke knoppen heeft voor aan/uit van beeldstabilisatie en van autofocus. Dat schakelt snel, terwijl je bij de RF-S 18-150mm de menu’s in moet duiken. Tot slot heeft de EF-S 17-55mm een afstandsschaal op de bovenzijde van de lens. Je ziet snel op welke afstand het scherpstelpunt ligt. Kan wel eens van pas komen.

Specificaties
• Brandpunt
De EF-S 17-55mm en RF 18-150mm zijn niet alleen fysiek twee heel verschillende lenzen, maar ook qua specificaties zijn de verschillen overduidelijk. Met de RF 18-150mm kun je meer dan 8x zoomen, van 29mm tot 240mm 35mm-eq. De EF-S 17-55mm heeft ‘slechts’ een bereik van 3x zoom van 27 tot 88mm. De wijdsheid is dus nagenoeg gelijk, maar de RF-S 18-150mm geeft met zijn langere zoombereik meer mogelijkheden voor close-ups en onopvallend reportagewerk. Met beide lenzen kun je echter de meeste dagelijkse onderwerpen prima registreren, van landschap en architectuur tot mooie close-ups en portretten.

• Maximaal diafragma
Het enthousiasme over het grote ‘zoomvoordeel’ van de RF-S 18-150mm wordt behoorlijk getemperd door de geringe lichtsterkte van dit lensje. Bij 18mm is het maximaal diafragma nog een acceptabele f/3.5, maar bij 35mm is dat al geslonken tot f/4.5 en bij 63mm en nog verder naar f/6.3. De EF-S 17-55mm heeft over het hele zoombereik een grootste lensopening van f/2.8. Maak je dus met beide lenzen een portret bij 55mm, dan is het verschil in diafragma 2 stops (f/2.8 vs. f/5.6) en heb je met de EF-S 17-55mm een portretfoto met én minder ruis én kleinere scherptediepte.

Voordeel f/2.8 t.a.v. ruis en scherptediepte. Lage ISO's boven, hoge ISO's onder.

RF 17-55mm @f/2.8 • ISO 400	RF 18-150mm @f/5.6 • ISO 1600
RF 17-55mm @f/2.8 • ISO 4000	RF 18-150mm @f/5.6 • ISO 12800

• Vergroting
Bij het verschil in brandpunt is al genoemd dat je met de RF 18-150mm meer close-up kunt fotograferen. Dat wordt uitgedrukt in de vergrotingsfactor (VF). Bij de EF-S 17-55mm is op 35cm afstand helemaal ingezoomd de VF 1:0,1,9 (12cm vult breedte kader) en bij de RF-S 18-150mm is de VF 1:0,31 op 45 cm afstand en helemaal ingezoomd (7cm vult breedte kader). Dat is dus een duidelijk verschil. Bovendien kun je bij de RF-S 18-150mm nog veel meer close-up als je handmatig scherpstelt, waarbij 4cm de breedte van het kader vult. Je zit dan heel dicht met de lens tegen het onderwerp en de beeldkwaliteit is twijfelachtig.

Maximale vergroting. Rechts: RF 18-150mm. Links: EF-S 17-55mm

Een factor die niet vergeten mag worden bij het aspect vergroting is niet alleen de vergrotingsfactor, maar ook het aantal pixels van de sensor en de mate waarin je de foto kunt bijsnijden. Een foto van de EOS R7 (32 Mp) is 6960 bij 4640 pixels en als je 2x bijsnijdt tot 3480 bij 2320 pixels, dan zoom je dus nog 2x digitaal in zonder kwaliteitsverlies op een 4K-scherm (3840x2160p)

Prestaties
• Beeldkwaliteit
Als je de beeldkwaliteit van beide lenzen vergelijkt op 100% in Photoshop, dan is het 16 jaar leeftijdsverschil tussen de twee lenzen duidelijk te zien. In scherpte, contrast, chromatische aberratie presteert de RF-S 18-150mm dan allemaal (net iets) beter. Kijk je echter beeldvullend, dan verdwijnen die verschillen en begin je het beeldkarakter van de EF-S 17-55mm te waarderen, waarvan vooral portretten, producten en food bij kleine scherptedieptes profiteren. Het is opmerkelijk dat een lens uit die tijd toch nog relatief goed presteert op een EOS R7 met 32 miljoen pixels. In 2006 was de EOS 30D net nieuw en die had 8 megapixels (!).

• Bokeh
De kwaliteit van de achtergrondonscherpte (bokeh) is tegenwoordig een veelgenoemd aspect van beeldkwaliteit. En het bokeh kan in sommige gevallen ook belangrijk zijn. Echter in een tijd van telefoon en digitale achtergrondonscherpte, is elke vorm van een optisch onscherpe achtergrond al een pre. Het bokeh van de EF-S 17-55mm is mooi bij f/2.8 en zachter dan van de RF-S 18-150mm. Als je echter bij 150mm close-ups maakt met die lens, dan wordt de achtergrond ook netjes onscherp. Je kunt de optiek dan eventueel nog een handje helpen met de nieuwe functie Vage lens in Lightroom Classic.

• Autofocus
Hoewel de EF-S 17-55mm f/2.8 ontwikkeld is in een tijd dat in een DSLR nog een aparte AF-sensor zat, functioneert hij ook vlekkeloos op het nieuwe autofocussysteem van een spiegelloze camera. De AF is snel en accuraat. Gezichts/oogherkenning werkt en volgen is ook geen probleem. Top.

• Beeldstabilisatie
Met beide lenzen kun je uit de hand ook bij langere sluitertijden (>1/50s) prima scherpe foto’s maken. Theoretisch is de beeldstabilisatie (IS) van de RF-S 18-150mm beter afgestemd op de interne beeldstabilisatie (IBIS) van de EOS R7, maar of foto’s scherp zijn bij bijvoorbeeld 1/2s hangt sterk af van de stabiliteit en vaste hand van de fotograaf.

Samenvatting
De EF-S 17-55mm f/2.8 IS USM is ‘niet de eerste, de beste’ lens – letterlijk – waar je aan denkt als je op zoek gaat naar een standaardzoomlens voor je APS-C camera in het EOS R-systeem en dan met name de EOS R7. Niet de ‘eerste’ lens omdat de lens stamt uit 2006 (!) en daardoor in de vergetelheid is geraakt. Bovendien is hij ontworpen voor het APS-C EOS D-systeem (‘groot en zwaar’). Het is niet de ‘beste’ lens omdat de beeldkwaliteit en de mogelijkheden van de RF-S 18-150mm f/3.5-6.3 IS STM duidelijk een streepje voor hebben op die van een lens van 17 jaar ‘oud’.

Als je echter de EOS R7 veelvuldig gebruikt op reportages waar het licht niet in overvloed aanwezig is, dan kan de hoge lichtsterkte van de EF-S 17-55mm f/2.8 echter een doorslaggevende factor zijn om wél met deze lens op pad te gaan. Je hebt dan 2 stops winst op de RF-S 18-150mm: dus 1/125s in plaats van 1/30s (geen bewegingsonscherpte van bewegende mensen) of ISO 400 in plaats van 1600 (zichtbaar minder ruis). Én als bonus krijg je er een onscherpere achtergrond bij en dus meer separatie van je onderwerp (portret, product) en zijn omgeving.

Is de prijs nog een obstakel, kijk dan eens naar een tweedehands of maak tot 31 januari 2024 gebruik van een cashback van 100 euro (klik hier).

Laat hieronder weten welke keuze jíj gemaakt hebt.

Informatie en specificaties RF-S 18-150mm: klik hier.
Informatie en specificaties EF-S 17-55mm: klik hier.