Canon staat elk jaar hoog in de ranglijsten van octrooiaanvragen (klik hier). En die innovatiedrang zie je ook bij de lensontwerpen van de laatste jaren. De RF 28-70mm f/2L, de RF 10-20mm f/4L IS, de RF 85mm f/1.2L DS, de RF 5.2mm 2.8L Dual Fisheye, de RF 200-800mm f/6.3-9 IS en de RF 600/800mm f/11 IS om er maar een paar te noemen.

In 2023 kan aan dit rijtje ook de RF 24-105mm f/2.8L IS Z toegevoegd worden. Het meest populaire standaardzoombereik van 24-105mm, maar dan niet als f/4 maar een stop lichtsterker, zijnde f/2.8, wat uniek is in dat bereik. Dus eigenlijk de RF 24-105mm f/4L IS én de RF 24-70mm f/2.8L IS in één lens. Hierbij kort mijn ervaringen.

Ontwerp en bediening
Op het moment dat ik de RF 24-105mm f/2.8L IS Z uit de doos haal, krijg ik een soort déjà vu. Een zwarte kopie van mijn aloude EF 70-200mm 2.8L IS? En dat klopt bijna tot op de millimeter. Zie onderstaande afbeelding. Tevens een overzicht van alle 'standaardzoom' alternatieven.

Reden voor deze ‘grote’ afmetingen is dat de RF 24-105mm f/2.8L IS Z intern zoomt en dat maakt hem - samen met de bijzondere lensgroepen in dit objectief - bijna twee keer zo lang als de RF 24-105mm f/4L IS bij 24mm. Hij is ook bijna twee keer zo zwaar. Toch voelt het geheel met mijn EOS R6 heel gebalanceerd en is het daardoor niet belastend ‘zwaar’. Een batterijgrip is niet per se nodig. Voordeel van de langere behuizing is dat er ruim voldoende plaats is voor ringen en knopjes (en zelfs een statiefring), dat je de lens verder van de camera kunt ondersteunen en dat er geen tubus in/uitschuift bij zoomen, wat mijns inziens de stof- en spatwaterdichtheid extra ten goede komt. Nadeel is natuurlijk dat de lens meer ruimte inneemt in je fototas. De statiefring kan gedraaid worden, maar heeft jammer genoeg geen klik-standen om de 90° (wel markeerpunten). De ring zelf kun je niet verwijderen, maar de voet wel.

De RF 24-105mm f/2.8L IS Z heeft alle bekende bedieningskenmerken van een L-lens, met als extra’s twee personaliseerbare presetknoppen, contact- en bevestigingspunten voor een powerzoom-unit (de PZ-E2) en een zeer bijzondere diafragmaring met Iris-knopje. De powerzoom (de toevoeging Z in de naam van de lens) en de diafragmaring zijn video-opties, waarbij de ring alleen functioneel is op compatibele EOS-camera’s. Op mijn EOS R6 heeft de ring geen functie.

Ondanks dat het ontwerp en de bediening van de RF 24-105mm f/2.8L IS Z redelijk standaard zijn, moest ik wel even wennen aan de plaats van de zoomring en de focusring. Die zouden wat mij betreft omgewisseld mogen worden voor een beter houvast en balans. Ook zou de slag van de zoomring minder soepel mogen zijn, want ongemerkt verandert het brandpunt nu soms iets en dat zie je niet, omdat de lens intern zoomt.

Voorbeeldfoto's gemaakt met de RF 24-105mm f/2.8L IS op een EOS R6

Mogelijkheden
De RF 24-105mm f/2.8L IS Z is een hybride-lens en heeft functionaliteit die voor zowel fotograaf als videograaf van pas komt. Kijk voor alle mogelijkheden in de specificaties van deze lens op de site van Canon (klik hier).

De beeldstabilisatie van de lens is volgens Canon 5,5 stops en als die aangevuld wordt met de interne beeldstabilisatie (IBIS) in sommige camera’s, dan kom je zelfs tot 8 stops. Bij 105mm fotografeer je zonder veel moeite bij 1/13s scherpe beelden.

De kortste scherpstelafstand is 45 cm van scherpstelpunt tot sensor (23cm tot frontlens) en bij 105mm is de vergroting dan ongeveer 1:3, dus prima voor close-ups. Gebruik je dan f/2.8 dan is de scherptediepte amper 2,5mm, wat veel creatieve mogelijkheden biedt.

Een aspect wat je misschien niet opvalt als je de lens gebruikt, is dat de optiek zodanig is dat er geen focus breathing optreedt. Dit is het fenomeen waarbij het kader verandert bij wijziging van het scherpstelpunt (klik hier). Vooral voor focus stacking is dit een interessant pluspunt en ook voor video-opnames met veel focus pulling.

Prestaties en beeldkwaliteit
De autofocus van de lichtsterke RF 24-105mm f/2.8L IS Z is dankzij de Dual Nano USM-motoren supersnel en superstil. En dat is een hele prestatie, omdat er toch flink wat glas verplaatst moet worden. Ook de beeldstabilisatie is fluisterstil. Om AF en IS te kunnen horen, moet je je oor tegen de behuizing van de lens houden.

Hoewel de RF 24-105mm f/2.8L IS Z qua ontwerp een meesterwerkje is, speelt het lensprofiel toch een relatief grote rol in de uiteindelijke beeldkwaliteit. Dankzij het Canon-profiel in de camera en in DPP ontstaan bij alle brandpunten puntgave beelden. Vignette is alleen iets aanwezig bij f/2.8. Vervorming en chromatische aberratie zijn afwezig en bij f/2.8 is de centrumscherpte al bijna maximaal. Bij dat grootste diafragma zie je misschien nog enige onscherpte in de hoeken, maar bij f/4 is het hele beeldvlak van hoek tot hoek haarscherp. Eigenlijk heb je met de RF 24-105mm f/2.8L IS Z zes lichtsterke ‘primes’ op je camera, zijnde 24mm, 35mm, 50mm, 70mm, 85mm en 100mm, allen bij f/2.8. Zo hoef je op reportage nooit meer te wisselen en bespaar je veel ruimte in je fototas.

Een punt dat in principe onzichtbaar is, is het aantal lamellen van het diafragma. Dat zijn er 11 en bovendien zijn ze afgerond. Die zorgen vooral bij 70 tot 105mm bij f/2.8 voor een boterzachte achtergrondonscherpte (bokeh) en sterstralen met 22 punten.

Enige minderpuntje waar we deze lens op konden betrappen is dat er ondanks de zonnekap lensspiegeling zichtbaar is als je direct tegen de zon in fotografeert.

DPP versus Lightroom Classic Hoewel veel RAW-fotografen met Lightroom Classic werken en dus (lens)profielen van Adobe gebruiken, is het voor de RF 24-105mm f/2.8L IS Z raadzaam om Digital Photo Professional (klik hier) te gebruiken om de allerhoogste beeldkwaliteit uit de pixels te persen. Op het moment van schrijven is het Canon-profiel duidelijk beter dan het Adobe-profiel. In het Adobe-profiel zit zelfs een fout bij brandpunten boven 50mm. Er is dan een vreemde lineaire extractie te zien van de randpixel als opvulling van de kussenvervorming.

Samenvatting
De RF 24-105mm f/2.8L IS USM Z is een objectief vaan specialisten. Professionele fotografen die de hoogst mogelijke beeldkwaliteit en betrouwbaarheid eisen of videografen die een lichtsterke hybride standaardzoomlens zoeken met cine-eigenschappen. Heb je als vrijetijdsfotograaf ergens 3700 euro liggen, dan zou ik toch naar de ‘gewone’ RF 24-105mm f/4L IS willen verwijzen. Je levert dan nauwelijks beeldkwaliteit in en je kunt het prijsverschil (ruim 2300 euro) besteden aan meer relevante zaken.

Dat gezegd hebbende is de conclusie na een weekje als fotograaf rondgelopen te hebben met de RF 24-105mm f/2.8L IS USM Z, dat Canon weer een pareltje gemaakt heeft. Alles aan deze lens is top en geeft je het vertrouwen dat elke foto een voltreffer is. Dat klinkt misschien overdreven, maar het is een waar genoegen om met gereedschap te werken waarop je 100% kunt vertrouwen. Of je nu timmerman, chirurg of fotograaf bent.

Over de RF 24-105mm f/2.8L IS Z heb ik dus maar weinig te klagen. Zelfs het ‘hoge’ gewicht en het ‘grote’ formaat heb ik niet als onprettig ervaren en deden oude tijden herleven met mijn EOS 5D mark IV en EF 70-200mm 2.8L IS II.

Info en specificaties: klik hier.
Review The Digital Picture: klik hier.